اگر از سرور مجازی یا سرور اختصاصی استفاده می کنید، یکی از دغدغه های مهم شما مدیریت مصرف ترافیک و پهنای باند است. در بسیاری از مواقع، کاربران متوجه مصرف بیش از حد ترافیک سرور نمی شوند، تا زمانی که با قطعی، کندی یا حتی پیام هشدار از سمت میزبان سرور مواجه شوند. این مقاله یک راهنمای کامل برای بررسی، نظارت و محدود کردن مصرف ترافیک در سیستم عامل لینوکس، ویندوز و حتی محیط هایی مانند VMware بدون ابزارهای داخلی می باشد.
آموزش مدیریت ترافیک و پهنای باند در سرور مجازی و اختصاصیچرا مدیریت ترافیک سرور مهم است؟
- جلوگیری از مصرف بیش از حد منابع
- کنترل مصرف کاربران یا سرویس ها
- شناسایی رفتار مشکوک یا حملات
- جلوگیری از پرداخت هزینه اضافی در سرورهای با ترافیک محدود
روش های بررسی ترافیک در سرور لینوکس
در سرورهای لینوکسی (مثل Ubuntu، Debian، CentOS یا AlmaLinux) ابزارهای قدرتمندی برای بررسی ترافیک در دسترس هستند:
استفاده از ابزار vnStat
این ابزار بسیار سبک و پرکاربرد است که ترافیک ورودی و خروجی هر رابط شبکه را نمایش می دهد.
نصب در Ubuntu یا Debian:
sudo apt install vnstat
نصب در CentOS:
sudo yum install epel-release
sudo yum install vnstat
فعال سازی و شروع مانیتورینگ:
sudo systemctl enable vnstat
sudo systemctl start vnstat
vnstat
استفاده از iftop
ابزاری برای مشاهده لحظه ای ترافیک و میزان استفاده از هر IP.
sudo apt install iftop
sudo iftop
استفاده از Netdata
ابزاری گرافیکی و تحت وب برای مشاهده نموداری ترافیک، CPU، حافظه، دیسک و ده ها پارامتر دیگر.
نصب سریع:
bash <(curl -Ss https://my-netdata.io/kickstart.sh)
محدود سازی پهنای باند در لینوکس با tc (Traffic Control)
با استفاده از ابزار tc می توانید میزان سرعت دانلود و آپلود را برای هر پورت یا IP خاص محدود کنید.
مثال:
tc qdisc add dev eth0 root tbf rate 1mbit burst 32kbit latency 400ms
مدیریت ترافیک در سرور ویندوز
در سرورهای ویندوزی هم ابزارهای داخلی و جانبی برای مدیریت ترافیک وجود دارد:
استفاده از Resource Monitor
کلیک راست روی Taskbar → باز کردن Task Manager → سربرگ “Performance” → باز کردن Resource Monitor
در بخش “Network” می توانید مشاهده کنید کدام برنامه یا پورت بیشترین مصرف را دارد.
استفاده از نرم افزار NetLimiter
ابزار حرفه ای برای مانیتور و محدود کردن سرعت یا حجم اینترنت برای برنامه ها یا IP های خاص.
ویژگی ها:
- محدود سازی سرعت (Download/Upload)
- مشاهده نموداری ترافیک
- تعریف قانون برای ساعات خاص
استفاده از Wireshark
برای آنالیز پیشرفته بسته های شبکه و شناسایی رفتار غیرعادی یا مصرف زیاد.
اگر مجازی ساز (مثلا VMware) ابزار محاسبه ترافیک نداشته باشد چه کنیم؟
در شرایطی که از مجازی سازهایی مثل VMware ESXi یا Proxmox استفاده می کنید اما دسترسی به ابزار آماری ترافیک ندارید، چند راهکار وجود دارد:
مانیتور از درون سیستم عامل مهمان (Guest)
همان ابزارهای معرفی شده در لینوکس و ویندوز را داخل ماشین مجازی نصب کنید.
استفاده از pfSense یا MikroTik به عنوان Gateway
می توانید یک ماشین مجازی با سیستم عامل pfSense یا MikroTik راه اندازی کنید و تمام ترافیک شبکه را از آن عبور دهید.
مزایا:
- مانیتور دقیق ترافیک هر IP
- امکان محدود سازی ترافیک روزانه یا ماهانه
- قابلیت تعریف فایروال و اولویت بندی ترافیک
استفاده از ابزارهای SNMP و مانیتورینگ خارجی
راه اندازی ابزارهایی مثل:
این ابزارها می توانند میزان ترافیک کارت شبکه مجازی را از طریق SNMP یا API گزارش گیری کنند.
سایر مطالب مرتبط »